Σάββατο 12 Μαρτίου 2022

Όταν η τέχνη συναντούσε τον πόλεμο

 


Ο στρατιώτης ποιητής-Μίλτος Σαχτούρης


Δεν έχω γράψει ποιήματα
μέσα σε κρότους
μέσα σε κρότους
κύλησε η ζωή μου

Τη μιαν ημέρα έτρεμα
την άλλην ανατρίχιαζα
μέσα στο φόβο
μέσα στο φόβο
πέρασε η ζωή μου

Δεν έχω γράψει ποιήματα
δεν έχω γράψει ποιήματα
μόνο σταυρούς
σε μνήματα καρφώνω
    
              Μετά τον πόλεμο - -Nicolae Tonitza




 Τραγούδι- 
Ναζίμ Χικμέτ – (απόδοση Γιάννη Ρίτσου)

Εγώ είμαι, εγώ είμαι που χτυπάω την πόρτα σας.
Εδώ ή αλλού, χτυπάω όλες τις πόρτες
ω, μην τρομάζετε καθόλου που είμαι αθώρητη
κανένας μια μικρή νεκρή δεν μπορεί να δει.

Εδώ και δέκα χρόνια εδώ καθόμουνα
στη Χιροσίμα ο θάνατος με βρήκε
κι είμαι παιδί, τα εφτά δεν τα καλόκλεισα,
μα τα νεκρά παιδιά δε μεγαλώνουν.

Πήραν πρώτα φωτιά οι μακριές πλεξούδες μου
μου καήκανε τα χέρια και τα μάτια
όλη-όλη μια φουχτίτσα στάχτη απόμεινα
την πήρε ο άνεμος κι αυτή σ’ ένα ουρανό συγνεφιασμένο.

Ω, μη θαρρείτε πως ζητάω για μένα τίποτα,
κανείς εμένα δε μπορεί να με γλυκάνει
τι το παιδί που σαν κομμάτι εφημερίδα κάηκε
δε μπορεί πια τις καραμέλες σας να φάει.

Εγώ είμαι που χτυπάω την πόρτα σας, ακούστε με,
φιλέψτε με μονάχα την υπογραφή σας
έτσι που τα παιδάκια πια να μη σκοτώνονται
και να μπορούν να τρώνε καραμέλες.





Μπέρτολτ Μπρεχτ – Ποιήματα μετφ Μάριου Πλωρίτη

Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε:
Πόλεμος και Ειρήνη
Είναι δυο πράγματα ολότελα διαφορετικά.
Όμως η ειρήνη τους κι ο πόλεμός τους
Μοιάζουν όπως ο άνεμος κι η θύελλα.

Ο πόλεμος γεννιέται απ’ την ειρήνη τους
καθώς ο γιος από τη μάνα.
Έχει τα δικά της
απαίσια χαρακτηριστικά.

Ο πόλεμός τους σκοτώνει
ό,τι άφησε όρθιο
η ειρήνη τους.

Όταν αυτοί που είναι ψηλά
μιλάνε για ειρήνη
ο απλός λαός ξέρει
πως έρχεται ο πόλεμος.

Όταν αυτοί που είναι ψηλά καταριούνται τον πόλεμο
οι διαταγές για επιστράτευση έχουν υπογραφεί

Στον τοίχο, με κιμωλία γραμμένο:
“Θέλουνε πόλεμο”.
Αυτός που το ́χε γράψει
έπεσε κιόλας.

Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε:
Να ο δρόμος για τη δόξα.
Αυτοί που είναι χαμηλά λένε:
Να ο δρόμος για το μνήμα.

Ο πόλεμος που έρχεται
δεν είναι ο πρώτος. Πριν απ’ αυτόν
γίνανε κι άλλοι πόλεμοι.
Όταν τελείωσε ο τελευταίος,
υπήρχαν νικητές και νικημένοι.
Στους νικημένους, ο φτωχός λαός
πέθαινε από την πείνα. Στους νικητές
ο φτωχός λαός πέθαινε το ίδιο.

Σαν έρθει η ώρα της πορείας, πολλοί δεν ξέρουν
πως επικεφαλής βαδίζει ο εχθρός τους.
Η φωνή που διαταγές τους δίνει
είναι του εχθρού τους η φωνή.
Κι εκείνος που για τον εχθρό μιλάει
είναι ο ίδιος τους ο εχθρός.

Νύχτα.
Τ’ αντρόγυνα
ξαπλώνουν στο κρεβάτι τους.
Οι νέες γυναίκες
θα γεννήσουν ορφανά.

Στρατηγέ, το τανκ σου είναι δυνατό μηχάνημα.
Θερίζει δάση ολόκληρα, κι εκατοντάδες άνδρες αφανίζει.
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:
Χρειάζεται οδηγό.

Στρατηγέ, το βομβαρδιστικό σου είναι πολυδύναμο.
Πετάει πιο γρήγορα απ’ τον άνεμο, κι απ’ τον ελέφαντα σηκώνει
βάρος πιο πολύ.
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:
Χρειάζεται πιλότο.

Στρατηγέ, ο άνθρωπος είναι χρήσιμος πολύ.
Ξέρει να πετάει, ξέρει και να σκοτώνει.
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα:
Ξέρει να σκέφτεται.

Σκηνή Πολέμου - Maximilien Luce




Ακόμα δεν μπόρεσα -Γιώργος Σαραντάρης

Ακόμα δεν μπόρεσα να χύσω ένα δάκρυ
Πάνω από την καταστροφή
Δεν κοίταξα ακόμα καλά τους πεθαμένους
Δεν πρόφτασα να δω πως λείπουνε
Από τη συντροφιά μου
Πως έχασαν τον αγέρα που εγώ αναπνέω
Και πως η μουσική των λουλουδιών
Ο βόμβος των ονομάτων που έχουνε τα πράγματα
Δεν έρχεται στ' αυτιά τους
Ακόμα δεν χλιμίντρισαν τ' άλογα
Που θα με φέρουν πλάι τους
Να τους μιλήσω
Να κλάψω μαζί τους
Και ύστερα να τους σηκώσω όρθιους
Όλοι να σηκωθούμε σαν ένας άνθρωπος
Σαν τίποτα να μην είχε γίνει
Σαν η μάχη να μην είχε περάσει πάνω απ' τα κεφάλια μας.


Η αποθέωση του πολέμου -Vasily Vereshchagin




Μπαρμπαρά – του Ζακ Πρεβέρ
                               
μετφ Μυρτώ Χαρβαλιά

Θυμήσου Μπαρμπαρά
Έβρεχε χωρίς σταματημό στη Βρέστη τη μέρα εκείνη
Και περπατούσες χαμογελαστή
Σαν λάμψη έρρεες λεύτερη
Κάτω απ’ τη βροχή
Θυμήσου Μπαρμπαρά
Έβρεχε χωρίς σταματημό στη Βρέστη
Σε βρήκα τυχαία στη συμβολή της Σιάμ
Χαμογελούσες
Σου χαμογέλασα κι εγώ
Θυμήσου Μπαρμπαρά
Εσύ που δεν σε ήξερα
Εσύ που δεν με ήξερες
Θυμήσου
Θυμήσου όπως και να ‘χει τη μέρα εκείνη
Μην ξεχνάς
Ένας άντρας στεκόταν στη στοά
Φώναξε τ’ όνομά σου
Μπαρμπαρά
Κι εσύ έτρεξες σ’ εκείνον κάτω απ’ τη βροχή
Λεύτερη έρρεες σαν λάμψη χαμογελαστή
Κι έπεσες στην αγκαλιά του
Θυμήσου το Μπαρμπαρά
Και μην νοιαστείς που σου μιλώ στον ενικό
Μιλώ έτσι σ’ όποιον αγαπώ
Ακόμα κι αν μονάχα μια φορά τον έχω δει
Μιλώ έτσι σ’ εκείνους που αγαπιούνται
Ακόμα κι αν δεν τους γνωρίζω
Θυμήσου Μπαρμπαρά
Μην ξεχνάς
Αυτή η βροχή σοφή και χαρούμενη
Πάνω στο πρόσωπό σου το χαρούμενο
Πάνω σ’ αυτή την πόλη τη χαρούμενη
Αυτή η βροχή πάνω απ’ τη θάλασσα
Στα ναυπηγεία πάνω
Στο πλοίο για τα Ουεσάν επάνω
Αχ Μπαρμπαρά
Τι μαλακία ο πόλεμος
Τι να ‘χεις απογίνει τώρα
Κάτω απ’ αυτή τη γεμάτη σίδερο βροχή
Γεμάτη φωτιά ατσάλι και αίμα
Κι εκείνος που σε δέχτηκε στην αγκαλιά του
Τόσο ερωτικά
Είναι νεκρός χαμένος ή ζει ακόμα
Αχ Μπαρμπαρά
Βρέχει χωρίς σταματημό στη Βρέστη
Έτσι όπως έβρεχε παλιά
Τίποτα δεν είναι ίδιο όμως κι όλα είν’ ερείπια
Πέφτει μια βροχή πένθιμη έρημη φριχτή
Και δεν είναι καν πια η καταιγίδα
Από σίδερο κι ατσάλι κι αίμα
Είναι απλά σύννεφα
Που ξεψυχούν σαν σκυλιά
Είναι σκυλιά που χάνονται
Στις όχθες του νερού στη Βρέστη
Και που θα σαπίσουν μακριά
Πολύ μακριά απ’ τη Βρέστη
Εκεί όπου τίποτα δεν έμεινε πια.

τα νέα του πολέμου - Louisa Starr Canziani




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου